Rodzaje osteoporozy. Jak je rozpoznać?

Osteoporoza to choroba układu kostnego, zwana również zrzeszotnieniem kości. W jej przebiegu gęstość tkanki kostnej ulega stopniowemu zmniejszeniu, co prowadzi do obniżonej wytrzymałości szkieletu na urazy mechaniczne i zwiększa ryzyko występowania złamań. Istnieją różne rodzaje osteoporozy, jednak każdy z nich rozwija się w bardzo podobny sposób. Jeżeli choroba nie zostanie odpowiednio wcześnie wykryta, nawet niewielki uraz może się zakończyć złamaniem kości.

Osteoporoza pomenopauzalna

Najczęściej spotykanym rodzajem tego schorzenia jest osteoporoza pomenopauzalna, która atakuje kobiety po 50. lub 60. roku życia. Okres przekwitania zwiększa ryzyko osłabienia kości, ponieważ występuje w nim typowy niedobór estrogenów. Niski poziom żeńskich hormonów płciowych wywołuje patologiczne zmniejszenie gęstości tkanki kostnej, co zwiększa ryzyko złamań. Proces ten przebiega bardzo dynamicznie, a w jego przebiegu najczęściej występują urazy przedramienia oraz nadgarstka. Do złamań dochodzi w wyniku błahych wypadków, takich jak upadek z łóżka czy potknięcie się. Początkowo choroba nie daje żadnych symptomów, dlatego bardzo istotna jest profilaktyka.

Osteoporoza starcza

Osteoporoza starcza występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Jej rozwój postępuje znacznie wolniej, niż w przypadku pomenopauzalnej odmiany tego schorzenia. Utrata masy kostnej odbywa się w tempie ok. 1% rocznie, przez co może być praktycznie nieodczuwalna. Zrzeszotnienie kości na skutek starzenia się organizmu wynika najczęściej z niskiego poziomu witaminy D oraz zaburzeń wchłaniania się wapnia z diety, a w przypadku mężczyzn – obniżonego poziomu testosteronu. Pierwsze zmiany mogą się pojawić już po ukończeniu 40. rok użycia, a z czasem zaczynają postępować. Osteoporoza starcza najczęściej objawia się nieoczekiwanymi złamaniami w obrębie kręgów biodra. Dla osób starszych szczególnie groźne są złamania szyki kości udowej, które odbierają możliwość samodzielnego poruszania się u nawet 50 proc. pacjentów.

Osteoporoza wtórna

Do rozwoju osteoporozy wtórnej najczęściej dochodzi na skutek przyjmowania niektórych leków. Występuje ona również jako bezpośrednia konsekwencja przebytych wcześniej chorób – tarczycy, nerek, wątroby czy jelit, a także cukrzycy, zespołu Cushinga czy reumatoidalnego zapalenia stawów. Osteoporoza wtórna należy do stosunkowo często występujących odmian tego schorzenia, ponieważ stanowi nawet 20 proc. wszystkich przypadków. Jej oznaką mogą być uszkodzenia kręgów, w wyniku których dochodzi do stopniowego zmniejszenia wzrostu chorego. Złamania mogą wystąpić nawet podczas zwykłego odkaszlnięcia czy schylania się. Pomocna w wykryciu zachodzących zmian jest densytometria, czyli badanie gęstości kości.